Şu okuduğum kitaptan bahsetmiştim ya (tık) henüz devam ediyorum okumaya ama bitirince yazayım'a sabredemedim diye.
Orada geçiyordu bu, türküyü kulak aşinalığı duyduğumu hatırladım.
Sözlerinin anlamına baktım ilk defa.
Bir şekilde benimbenle buluşmama yarenlik ediyor evren ama durun bakalım yok nereye çıkacak...
Türkünün sözleri aşağıda. Bulabildiğim söz açıklamaları ise şu şekilde :
Zahid Bizi Tan Eyleme
Hak İsmin Okur Dilimiz
Sakın Efsane Söyleme
Hazret'e Varır Yolumuz
Başlayalım: Zahid; dindar, sofu, yobaz, kısacası ortodoks (tutucu) anlamına gelir. Tan eylemek, doğru olarak ta’n yazılmalı, ayıplamak, suçlamak, kötülemek anlamındadır. Muhyi burada bağnazlara bizim hakkımızda yalan dolan yayma (efsane söyleme) bizim de dilimizde Hakk (Allah) vardır, yolumuz Hazret’edir demektedir. Hazret ile bir olasılık Hz. Muhammet’tir.
Sayılmayız Parmağ İle
Tükenmeyiz Kırmağ İle
Taşramızdan Sormağ İle
Kimse Bilmez Ahvalimiz
İlk bakışta biz çokuz, tükenmeyin, bizi aramayın, halimizi sormayın gibi algılanabilir, bu haliyle politik çevrelerce bir anlam ifade eder; fakat, ruhani açıdan irdelediğimizde, siz bizi anlayamazsınız, biz başka bir alemdeyiz deniyor olmalı zira bir sonraki dörtlükte de bu daha bir açıklığa kavuşur. Hakk’ka gidildiğinden, Ali’nin yolunda olunduğundan dem vurulur. ‘Büyük Gaza’ ise insanın kendi nefsiyle yaptığı savaştır.
Erenler Yolun Güderiz
Çekilip Hakk'a Gideriz
Gaza-Yı Ekber Ederiz
İmam Ali'dir Ulumuz
Erenlerin Çoktur Yolu
Cümlesine Dedik Beli
Gören Bizi Sanır Deli
Usludan Yeğdir Delimiz
Bazı yerlerde Erenlerin birdir yolu dense de çoğunlukta çoktur yolu diye geçer. Burada ‘Heterodoksi’ devreye girer. Zahidlere karşı çok farklı yollardan yürüyen ancak dedikleri bir olan erenler, veliler, ermişler, dervişler vardır. Halleri, tavırları deli gibi algılanır nitekim bir dönem abdal (bedel ödemiş, ibadetle bir yere gelmiş) kişilerin dilde aptal olması, sükunet kelimesinden türeyen miskin sıfatının da olumlu olması gerekirken zaman içinde olumsuz olmasına bu açıdan bakılabilir. Ortodoksi, heterodoksiye baskın gelmiştir.
Tevhid Eden Deli Olmaz
Allah Deyen Mahrum Kalmaz
Her Seher Açılır Solmaz
Bahara Erer Gülümüz
Burada artık tevhidle birlik düşüncesi (Vahdet-i vücud) vurgulanır, bunun bilinçli bir seçim olduğu açıktır, seherde açılan Gül yeniden doğuşla ilgili olabilir, burada yeniden doğmak (Bektaşilik’te önemli bir kavram) kişinin aydınlanmasıdır.
Muhyi Sana Olan Himmet
Aşık İsen Cana Minnet
Elif Allah Mim Muhammed
Kisvemizdir Dalımız
Himmet burada iki anlamdadır, ilki iyilik; fakat Himmet aynı zamanda Muhyi’nin hocası, üstadıdır. Gelenek üzere, şairimiz kendi imzasını da son dizede atar. Aşıklık (Tanrı Aşkı) ve Hz. Muhammed ile şiir biter. Yazıyı danıştığım bir arkadaşımsa Elif ve Mim’in o dönem için yasaklı olan Hurufilikle ilgili olduğunu belirtti, nitekim baştaki Ta’n eyleme bununla ilgili olabilir.
Muhyi’nin tekkesi yıkılmadan önce Üsküdar’da imiş, eserlerinden bir çoğu ne yazık ki kayıp.
Zahit bizi taneyleme hay hay
Hak ismin okur dilimiz hey canım
Hey canım hak ismin okur dilimiz
Eyvallah hey hey dost
Sakın efsane söyleme hay hay
Hazrete varır yolumuz hey canım
Hey canım hazrete varır yolumuz
Eyvallah hey hey dost
—
Sayılmayız parmak ile hay hay
Tükenmeyiz kırmak ile hey canım
Hey canım tükenmeyiz kırmak ile
Eyvallah hey hey dost
Taşramızdan sormak ile hay hay
Kimse bilmez ahvalimiz hey canım
Hey canım kimse bilmez ahvalimiz
Eyvallah hey hey dost
—
Erenlerin çoktur yolu hay hay
Cümlesine dedik beli hey canım
Hey canım cümlesine dedik beli
Eyvallah hey hey dost
Gören bizi sanır deli hay hay
Usludan yeğdir delimiz hey canım
Hey canım usludan yeğdir delimiz
Eyvallah hey hey dost
—
Şiir
(Biz ha isek siz de ha’sınız
Siz hu iseniz biz de hu’yuz
Haydan gelen Hu’ya gider)
—
Muhyi sana ola himmet hay hay
Aşık isen cana minnet hey canım
hey canım aşık isen cana minnet
Eyvallah hey hey dost
Cümle alemlere rahmet hay hay
Saçar şu yoksul elimiz hey canım
Hey canım saçar şu yoksul elimiz
Eyvallah hey hey dost
