Zahit

Şu okuduğum kitaptan bahsetmiştim ya (tık) henüz devam ediyorum okumaya ama bitirince yazayım'a sabredemedim diye.

Orada geçiyordu bu, türküyü kulak aşinalığı duyduğumu hatırladım.

Sözlerinin anlamına baktım ilk defa.

Bir şekilde benimbenle buluşmama yarenlik ediyor evren ama durun bakalım yok nereye çıkacak...

Türkünün sözleri aşağıda. Bulabildiğim söz açıklamaları ise şu şekilde :

Zahid Bizi Tan Eyleme

Hak İsmin Okur Dilimiz

Sakın Efsane Söyleme

Hazret'e Varır Yolumuz

Başlayalım: Zahid; dindar, sofu, yobaz, kısacası ortodoks (tutucu) anlamına gelir. Tan eylemek, doğru olarak ta’n yazılmalı, ayıplamak, suçlamak, kötülemek anlamındadır. Muhyi burada bağnazlara bizim hakkımızda yalan dolan yayma (efsane söyleme) bizim de dilimizde Hakk (Allah) vardır, yolumuz Hazret’edir demektedir. Hazret ile bir olasılık Hz. Muhammet’tir.

Sayılmayız Parmağ İle

Tükenmeyiz Kırmağ İle

Taşramızdan Sormağ İle

Kimse Bilmez Ahvalimiz

İlk bakışta biz çokuz, tükenmeyin, bizi aramayın, halimizi sormayın gibi algılanabilir, bu haliyle politik çevrelerce bir anlam ifade eder; fakat, ruhani açıdan irdelediğimizde, siz bizi anlayamazsınız, biz başka bir alemdeyiz deniyor olmalı zira bir sonraki dörtlükte de bu daha bir açıklığa kavuşur. Hakk’ka gidildiğinden, Ali’nin yolunda olunduğundan dem vurulur. ‘Büyük Gaza’ ise insanın kendi nefsiyle yaptığı savaştır. 

Erenler Yolun Güderiz

Çekilip Hakk'a Gideriz

Gaza-Yı Ekber Ederiz

İmam Ali'dir Ulumuz 

Erenlerin Çoktur Yolu

Cümlesine Dedik Beli

Gören Bizi Sanır Deli

Usludan Yeğdir Delimiz

Bazı yerlerde Erenlerin birdir yolu dense de çoğunlukta çoktur yolu diye geçer. Burada ‘Heterodoksi’ devreye girer. Zahidlere karşı çok farklı yollardan yürüyen ancak dedikleri bir olan erenler, veliler, ermişler, dervişler vardır. Halleri, tavırları deli gibi algılanır nitekim bir dönem abdal (bedel ödemiş, ibadetle bir yere gelmiş) kişilerin dilde aptal olması, sükunet kelimesinden türeyen miskin sıfatının da olumlu olması gerekirken zaman içinde olumsuz olmasına bu açıdan bakılabilir. Ortodoksi, heterodoksiye baskın gelmiştir.

Tevhid Eden Deli Olmaz

Allah Deyen Mahrum Kalmaz

Her Seher Açılır Solmaz

Bahara Erer Gülümüz

Burada artık tevhidle birlik düşüncesi (Vahdet-i vücud) vurgulanır, bunun bilinçli bir seçim olduğu açıktır, seherde açılan Gül yeniden doğuşla ilgili olabilir, burada yeniden doğmak (Bektaşilik’te önemli bir kavram) kişinin aydınlanmasıdır.

Muhyi Sana Olan Himmet

Aşık İsen Cana Minnet

Elif Allah Mim Muhammed

Kisvemizdir Dalımız

Himmet burada iki anlamdadır, ilki iyilik; fakat Himmet aynı zamanda Muhyi’nin hocası, üstadıdır. Gelenek üzere, şairimiz kendi imzasını da son dizede atar. Aşıklık (Tanrı Aşkı) ve Hz. Muhammed ile şiir biter. Yazıyı danıştığım bir arkadaşımsa Elif ve Mim’in o dönem için yasaklı olan Hurufilikle ilgili olduğunu belirtti, nitekim baştaki Ta’n eyleme bununla ilgili olabilir.

Muhyi’nin tekkesi yıkılmadan önce Üsküdar’da imiş, eserlerinden bir çoğu ne yazık ki kayıp.

Zahit bizi taneyleme hay hay

Hak ismin okur dilimiz hey canım

Hey canım hak ismin okur dilimiz

Eyvallah hey hey dost

Sakın efsane söyleme hay hay

Hazrete varır yolumuz hey canım

Hey canım hazrete varır yolumuz

Eyvallah hey hey dost

—

Sayılmayız parmak ile hay hay

Tükenmeyiz kırmak ile hey canım

Hey canım tükenmeyiz kırmak ile

Eyvallah hey hey dost

Taşramızdan sormak ile hay hay

Kimse bilmez ahvalimiz hey canım

Hey canım kimse bilmez ahvalimiz

Eyvallah hey hey dost

—

Erenlerin çoktur yolu hay hay

Cümlesine dedik beli hey canım

Hey canım cümlesine dedik beli

Eyvallah hey hey dost

Gören bizi sanır deli hay hay

Usludan yeğdir delimiz hey canım

Hey canım usludan yeğdir delimiz

Eyvallah hey hey dost

—

Şiir

(Biz ha isek siz de ha’sınız

Siz hu iseniz biz de hu’yuz

Haydan gelen Hu’ya gider)

—

Muhyi sana ola himmet hay hay

Aşık isen cana minnet hey canım

hey canım aşık isen cana minnet

Eyvallah hey hey dost

Cümle alemlere rahmet hay hay

Saçar şu yoksul elimiz hey canım

Hey canım saçar şu yoksul elimiz

Eyvallah hey hey dost

Masal Bu Ya...

İki küçük çocuktular korktuklarında elele tutuşup kırılgan duygularını saklamaya çalışan.

Birinin gülüşü masumiyet çağlayanı  ..gür,tertemiz,aydınlık.

Diğerininki mahzun  ama kocaman,çekingen.

Aydınlıkla karanlığın savaşı bu. Yitirilenlere aldırmayış,nefsin körlüğü, suçlamanın kolaylığı. Dinleyip anlama zamanı şimdi.

Tembellikten kaçınma zamanı şimdi.

Biri , çağlayan gülüşlü olan bir tokat attı mahzun olana. Bir minik goncagül'e atfedilmiş kibir ve güç savaşı ile başladı karanlığın  aydınlıkla savaşı.

Mahzun gülüşlü daha da mahzunlaştı ama köprüleri atmadı. Affetti zamana birikmiş sevgiye sığınıp. "Korkuyor mu acaba" dedi saldırganlığa anlam veremeyip, tuttu diğerinin elini yine de.

Balzac bir romanında "kötüye merhamet ve anlayış iyiye zulümdür. Cesaretlendirir,beslersiniz kötülüğü"  der. Bu masalda da olagelen böyle seyretmiş.

Gülüşü çağlayan gittikçe daha kötü daha  kırıcı olmuş. Çünkü etrafındaki herkes her koşulda onu affetmiş. Öfkesi bitmez bir çöl gibi kasıp kavurur  olmuş ortalığı. Herkesin umudu, küçücükken  etrafı aydınlatan iyi kalbindeki son bir kırıntı kaldıysa onu yok etmemek ve güzel günlere dönebilmekmiş. Onu  anlamaya çalışıp affetmeye devam etmişler.

Sonra gülüşü özlenen olmuş adı çağlayan gülüşlünün. Korktuğu için korkutan, korkutunca da korkusunu unutan zalimin teki olmuş.Yoldaşı kulağına hep sevdikleri ile ilgili   nifak cümleleri fısıldaya fısıldaya onu kör etmiş.Aklısıra kazandığı zafermiş ama yoldaşı aslında neyi kaybettiğini göremeyecek kadar beyinsizmiş. Zalimliği ile goncagül'ünün dikenini sivriltmiş. Bir gün o dikenin eline değil kalbine batacağını bilmez gibi  düz yolları yokuş edip , önüne geleni pervasızca kırmayı iş edinmiş.

Kocaman çekingen gülüşlü ise karanlığı beslememek için susup geri çekilmenin hoş bir tevazu olduğunu ama yetersiz ve bazen hatalı olduğunu anlamış. Kılıcı  çekmek yerine kalkanı  güçlendirmiş..ve aydınlıkla karanlığın savaşı şiddetlenerek devam etmiş.

Masalın sonunu yazmak isterdim ama masal halen devam ediyor. ...çok şükür henüz bir sonu yok. 

Ama iyiler her zaman kazanır...

Bir kitap okuyorum, "arif"in teki tarafından   hediye edilmiş bir alem kitap. 

Hiçliğin ululuğundan bahsediyor sanırım özetle.

Karanlıkla aydınlığın savaşında meydanda toplanılıyor.

Savaşçılar  savaşa başlıyor. İyiler de kazanıyor kötüler de.

Sonra kötülüğün savaşçılarından "nifak "ortaya çıkıyor.  İyileri darmaduman ediyor. 2 gün 3 gün iyilerden kimse onnu yenemezken iyilerin başı alana "muhabbet"i sürüyor.

Muhabbet(sevgi), nifakı yerle bir ediyor.

Kötüler bakıyor ki muhabbet her savaşı kazanır oldu, karşısına Gazap (öfke) çıkartılıyor Muhabbet'in. Muhabbet ne yapsa olmuyor ve 3. gün sonunda Gazap karşısında yenik düşüyor.

Gazap, iyilerin "Gazap'ı ancak o yener" deyişleri ile sahaya sürülen Hikmet yani insanın bilgide ve ahlakta ulaştığı kemal ile savaşıyor. Hikmet bu savaşın galibi oluyor.

Kötüler savaştan vaz geçer mi? Üstüste galibiyetler alan Hikmet'in üzerine en kuvvetli savaşçılarını yolluyorlar. Nefs. Nefs Hikmet'i yenip köle ediyor. Kötülüğün  kaçınılmaz galibiyeti ilan edilecekken  Aşk(ilahi sevgi)ortaya geliyor ve hepsine hükmediyor.

Karanlığın kıymeti aydınlıkta, aydınlığın kıymeti karanlıkta.

Gülüşünü yitiren tüm canlara Allah  merhamet etsin.