Moll Flanders-Daniel Defoe

Hayatı ve mecburiyetlerin kısıtladığı  sesler,renkler,ışıklar, duygular, sözler ... bir kitap kapağını  açarak tüm kısıtlamaları kaldırıveriyorsunuz. Sonsuzluk kadar özgürsünüz sonrasında.Mucizenin ta kendisi değil de nedir ki bu?

Yoğun iş hayatım yine beni benden aldığında beni alıp götürecek, üzerinde derin felsefi düşüncelere dalmak yerine "peki sonunda ne olacak" diye merak edeceğim bir kitap almak istedim elime.

Şibumi'de bir şey var:

  

  
Kahraman sevişme teknikleri konusunda o kadar uzman o kadar uzman ki, kendisiyle birlikte olmak isteyen genç kızla sevişirken çok dikkatli oluyor hazzın o raddesini tatmasın diye. Bunu, kıza değer verdiği için yapıyor çünkü  hazzın o raddesini tattığında yaşantısı boyunca bunun açlığını çekecek ve başka sevişmelerden zevk alamayacak.

Klasikleri okuduğunuzda da böyle bir şey oluyor sanırım. Başka bir çok roman okuyup keyif alıyor, etkilenip  uzun uzun düşünüyorsunuz ama klasikler okuduğunuzda edindiğiniz keyif, onlardan aldıklarınız,kalite ve zenginlik, nitelik ve akış özlenir oluyor. 

Bu seferki seçimim Daniel Defoe 'ya ait bir eser : Moll Flanders

O yüzyılda bir insan niye böyle şeyler düşünür, niye böyle birşey yazar ki diye şaşkın şaşkın okudum kitabı sayfalar boyunca. Moll Flanders daha evvel tanıştığım kahramanların hiç birine benzemiyor. O , ruhunun asaleti yerli yerinde kalabilen bir fahişe. O,çalarken merhamet eden ama yerine göre çok da eğlenen son derece zeki bir hırsız. O  bahtsızların en bahtsızı. O, bilmeden ensest. O, doğurup ana olamamış. O, şansı yaver giden, dilekleri kabul olanların en şanslısı. 

Moll Flanders annesiz  başladığı hayatta güzel yüzü ve incelikli davranışları ile dikkat çekiyor. Şans ve kader, onu  kâh en asil incelikli  evlerin kabul görüleni yapıyor kâh en aşağılık ortamların baş tacı. Ruhunun asaleti sadece niyetleri ile ilgili. Kendisini elde etmek isteyen beyfendilere  kendini ağırdan satarken seremoninin uzun sürmesinden sıkılıp bir an evvel yatağa atlamak isteğini akıllıca içinde tutuyor. Yattığı bir düzineyi aşkın adamın her birine kendinden bir şey verip ekonomik özgürlüğü olmayan kadının o yüzyılda da bu yüzyılda da özgürlüğü ve ahlakı olamayacağını vurguluyor.Tek ayak üstünde kırk yalan söyleyip, namussuzluklarını dürüstçe ve süslemeden sahipleniyor.

Kitabı okurken onu gözümde canlandırmaya çok uğraştım. Bazen gerçekten çok güldüm, bazen de ha 1600'lü yıllar ha 2000'l yıllar. Aslında sen bir kadınsan değişen çok da bir şey yok ne hazin diye dertlendim. Sonra merakla interneti açıp Moll Flanders'i  nasıl canlandırmış başkalrı diye bakındım. Masum, güzel ama hafifmeşrep  ve asil. Yazının bir çok yerinde, başkalarının zihnindeki Moll Flanders'i siz de görün diye paylaşacağım.

"Allah'ım ne olacak bu saçmalıkların ve günlük kurtulan hayatların sonu" diye bir çırpıda, akıcı çeviri sayesinde de hiç sıkılmadan okudum kitabı. İnanç, iyi niyet  ve daima bağışlanma umudu vardır anlayışı ile iyi biten öykü de günüme neşeyle başlamama katkıda bulundu.

• Gelgelelim Şeytan, yorulmak bilmez bir ayartıcıdır. Kişiyi çekmek istediği bir günahın gerçekleşmesine fırsat yaratmakta asla başarısızlığa uğramaz.

• Lakin bilge kişilerin dediği gibi ; Kutsal emirlerin eşiğinin pek yakınına sokulmak caiz değildir.

• Günahtan nefret edilen yerde günah ortağına karşı da nefret vardır.

• Gel gör ki son derece sefil bir geçmişi vardı, bunun hesabını da vermek zorundaydı;bir bölümü başka dünyada olsa bile bir bölümü bu dünyada.

• Kısacası , güzellik denilen şeyin iffetsizliğe pezevenklik etmesine yol  açmıştım

• Beni yoksul kılma ki hırsız olmayayım (Hz Süleymen duası olduğu tahmin ediliyor)

• Dünyada dertleri başlarını aşınca en büyük bunalımı yaşayanlar daima en güçlü ruhlardır. Umarsızlığa kapılıp  kendilerini bırakma eğilimi en çok bu  ruhlarda görülür.

Ekmek Günlükleri-1

Yazıya eşlik edecek müziğiniz için: (tık)

Belediyenin yoksullara ekmek yardımında bulunduğu  yıllarda görevliydim.

15 günde 15.000 insan ile birebir temasım olurdu sadece benim bölgemde kalan.

Bıkmak yorulmak bir yana, her birinin öyküsü , varlığı, sesi benim için heyecan verici idi.

Severdim onlarla konuşmayı, onları tanımayı ve hayatın "aslında" yer alabilmeyi.

Hepsi ayrı bir varoluş öyküsü idi bir ekmeğe muhtaç kalan.

Onları anlatacağım size zaman zaman.

Gelenler genelde üstü başı dökük, kar kış kıyamet yırtık pırtık penye giyen kadınlar olurdu. Ama bu sefer kapıdan girene inanamadım. Üzerinde kendisine son derece yakışan       ciddi pahalı markaların kıyafetlerini giyen genç bir kadındı  masama yaklaşan.

-Adıma kayıtlı  kupon var alabilir miyim ? dedi

Şüpheyle süzdüm onu.

Eğildim pabuçlarına ve çantasına baktım..onlar da bir aylık maaşıma elveda dedirtecek türdendi.

Bozuntuya vermeden bir kaç sor sormaya çalıştım.

- Ne ile geçiniyorsunuz?

-Gündelikçiyim, temizliğe gidiyorum.

Huzursuzca hırkasına baktım. Marka etiketi gözüme gözüme giriyordu.

-Eşiniz?Çocuklar?

-Eşim beni terk edeli  çok oldu. 3 çocuğum var günlük işlere gidiyorum, kira filan yetmiyor işte.

Gözümü gözlerine dikip arkama yaslandım. Bir süre birbirimize baktık. Bendeki huzursuzluk onda gittikçe artan bir neşe yaratıyordu bariz şekilde.

-Kusura bakmayın ama  kılık kıyafetinize bakınca gözüme hiç de öyle görünmüyorsunuz. Durumunuzun gayet iyi olduğunu düşündüm, hani ayıp olmasa sosyetedensiniz bile diyeceğim..dedim.

Neşe ve zaferle bir küçük çığlık attı.

-Öyle di miiiii!!!

Büromdaki zabıtalar şaşkınlıkla bana ve birbirlerine baktılar. Benim durumum da pek farklı değildi.

Kendi etrafında bir küçük tur attı.

-"Zengin görünüyorum di mi?" dedi tekrar onaylatmak isteyerek.

 

-"Evet" dedim merakla .

-Abla bunlar  evine gittiğim bir kadından, giysi yardımı yaptı bana ama neredeyse hepsi yeni. Dedim ona abla emin misin, eminim al al bende çok var dedi. Ben de biliyorum çok pahalı  kıyafetler. Çocuklarıma da aldı. Buraya gelirken heves ettim ben de bir günlüğüne zengin olayım , öyle görüneyim öyle gezeyim diye. Şimdi sen de bana öyle deyince ayyy içim bi hoş oldu, nasıl mutlu oldum ben . Bir günlüğüne de olsa zenginmişim gibi göründüm ya hahahahha bana nasıl baktın şaşkın kendini bi görsen abla. Kızmadın di mi abla?

Hırkası pabucu yerine çamaşır suyundan paramparça olmuş  ellerine bakmadığımı o an fark ettim.

Zayıf yüzünde ve özenle topladığı saçlarındaki solgunluğu o an fark ettim.

Neşeyle parlayan gözlerinin o ince ve yorgun yüze ne kadar yakıştığını o an fark ettim.

İnsan olmanın ne zor olduğunu, o an bir kere daha fark ettim.

Utandım.

Sonraki gelişlerinde yırtık penyelerini giydi ama yine de her seferinde "ooo sosyete nasılsın" diye seslenmemizden keyif alarak gülerdi gençliğinin verdiği tüm saflıkla.

Şimdi nerede ve ne haldedir kimbilir..                                           

O zengin"miş" gibi yaptı

Ben insan"mışım" gibi...

İkimizde eksiktik ne yazık ki...

Bir Kuş Olsa

Bir kadın da değilsin, bir kişi de değilsin 

Bir kuş olsa mavilik derdi buna..Edip Cansever

                                                     (tık)

Secret Superstar - Bir Aamir Khan Filmi

 Bunu yazmakta geciktiğimi biliyorum. 

Ama yine de yazacağım 😰

Sinema günümü geçenlerde Aamir Khan filmi ile değerlendirdim. Aamir Khan ile beni Nehir yani küçük kızım tanıştırdı ve ben ona minnettarım gerçekten. Filmlerinin hepsini severim. Dolayısı ile ilk kez internetten değil de sinema salonunda onu izleyecek olmak fikri hoşuma gitti.

Secret Superstar'da, diğer filmlerinde de olduğu gibi sokağın gerçeği, halkı,gerçek yaşantılar ve mutlaka önemle değinilmesi gereken kemikleşmiş sorunlara yer verilmiş. Asla didaktik yanı olmaması bu  eleştiri ve önerileri kabul edilirliği kolay hale getiriyor. Tıpkı Kemal Sunal filmleri gibi : o ekiptensiniz. Biri canı yandığında "aman Allah'ım..canım çok yandı" demiyor da "hastiiirrr" deyiveriyor. Gerçek yani, fena halde.

Filmin kahramanı olan genç kız hayli suratsız. Asla nefis bir fiziği olmadığı gibi güzel demek de göreceli. Ama iyi bir oyuncu olduğunu söyleyebilirim kendi kriterlerimde.

Filmin kahramanı olan erkek oyuncu ise diş yapısı deforme, kapkara leylek gibi bir oğlan. Ama o kadar mı güzel gülünür, o kadar mı bir gülüşle gönüller fethedilir ; yok böyle bir şey!

Anne rolünü üstlenen Meher Vij'i Allah  iyilikle gülümsesin diye yaratmış olabilir. "Sana bütün derdimi dökmek geldi içimden, sarılıp da boynuna öpmek geldi içimden" diye bir şarkı vardı ya eskiden. Hah, kadının uyandırdığı izlenim aynen bu.

Umudun, inanmanın, vazgeçmemenin  vazgeçilmez güzelliği ile zorluklarının yanı sıra gerçek sevginin erdemini, derinliğini, kendinden vazgeçmek olduğunu da kusursuz bir şekilde önünüze koyuyor. Kızdığınız şey kurtarıcınız ve kaderiniz olabilir. Yapmak isterseniz bir yolu her zaman var. 

İyilikte sebat kurtuluşa, kötülükte ısrar ummadığınız anda her şeyi yitirişe sebep olabiliyor. Ve insan sevmeyi, bazen geride bırakmak istediklerinden öğreniyor.

"O Ses Bilmem ne" tipi yarışmaların afyon etkisi, toplumda yaratılan deformasyon,  gerçek duygu ve inceliğin yerini alan şeylerin yarattığı büyük boşluğa hipnoz olmuş toplumların farkına bile varmadan düşüşü de yine didaktiklikten uzak şekilde gözümüze gözümüze sokulmuş.

Ve tabii filmin ana mesajlarından biri Victor Hugo'nun "Kadınlar zayıftır ama analar kuvvetlidir." sözü ile özetlenebilir. Sevinci, merakı,umudu çocukları ile paylaşan, acıyı,korkuyu,yılgınlığı tek başına yaşayan anne gerçek bir kahraman değil de nedir?

Aamir Khan filmde çok ön planda değil. 52 yaşında birinin hala o sadece çocuklarda bulunan inanmış, pırıl pırıl bakışlara sahip olabilmesi kıskanılası bir şey. Onu izlemek bana keyif veriyor. 

ALIŞMAYIN!

Kadın tüm dinlerde ve toplumlarda hep değişimin ve baskının ana teması ne yazık ki. Filmde ekonomik özgürlüğün önemi, kadının yaşadığı sıkıntılar, yok sayılışı ve buna rağmen mücadele ile yarattığı küçük özgürlük alanları "alıştık artık" dediğimiz şeylere alışmamanın ne kadar önemli olduğunu  gösteriyor göresi olan herkese. 

Alışmayın!

Filmde beni çok etkileyen bir replik oldu.

Kız, annesi ile iddiaya giriyor ve kazanıyor. Anne "benden ne istersen yapacağım" ile bahse girmişti. Kız, farklı bir şehre gitmeyi istiyordu sanırım ya da öyle bir şey. Anne üzülerek bunun gerçek olamayacağını söyleyince kız isyanla "söz vermiştin, benden ne istersen demiştin" diyor. Anne ise ciddiyetle "benden ne istersen diye söz verdim, hayattan ne istersen demedim.Bu , benim yapabileceğimin çok ötesinde" diyor.

Kızıma bazen anlatmaya çalıştığım ve istediklerini yapamadığımda suçluluk duyduğum şeyler geldi aklıma. Bu , anlatamadığım o karmaşık duyguların güzel bir özeti idi. Eve gittiğimde de bunu onunla paylaştım. İkimiz için de iyi oldu.

Film vizyondan kalkmış olabilir ama izlemenin bin yolu var artık.

Yukarıda da bahsettiğim gibi : istiyorsan yapmanın mutlaka bir yolu var her zaman.

Tebessüm

Tebessüm sadakadır ya da vb bir söz vardı.

Bugün aklıma hep o kadın ve bu  söz geldi.

Sözün anlamına hayat katan o kadını hiç unutamadım.

İşsiz ve güçsüz günlerimdeyken , bir sabah Nehir'i her zamanki yoldan her zamanki adımlarla her zamanki ruh hali ile okula götürürken, sıkkınlık bıkkınlık içime öküz gibi oturmuşken, hava bulutlu yağmur bile lütfedip yağmazken, yangınımı kül edip

çocuğuma yansıtmamak için tüm gücümle çabalarken , artık hayal bile kuramayacak kadar içimi kurutmuşken o düdük ara sokakta karşımdan çocuğunu okula getiren bir kadının yaklaştığını fark ettim ve göz teması kurmaktan şiddetle kaçındığım o günlerde acele ile bakışlarımı kaçırdım.

Yine de bir an, tek bir an, bir saniye değil bir salisede neşeyle sürüldüğü belli olan kıpkırmızı ruj ile bezeli dudaklarında samimi ve kocaman, koooskocaman, dünyayı ısıtacak sıcaklıkta içten bir gülümseme ile bana baktığını gördüm.

Neden?

Dürtüsel olarak bakışlarım ona ve kıvırcık saçlı çocuğuna döndü.

Bir insan neden böyle gülümser ki hiç tanımadığı birine diye düşündüm.

İçime bir sıcaklık, ruhuma cemre düştü.

Sonra insanların bana her zaman" bayılıyorum sana, yüzünde hep bir tebessüm..insanın içi şenleniyor" deyişini anlamadığım günleri hatırladım.

O insanları anladım.

Tebessüm sadakadır sözünü anladım.

Gözlerime yaş doldu.

Sadakamı aldım, daha karanlık günler için cebimde sakladım.

Bugün her nedendir bilmem aklıma sık sık o kadın ve gülüşü geldi. Şimdi eski haline dönen ben, sokakta ve iş yerimde her zaman tebessüm eden ve bunu kendimden ya da yaşantımdan ya da yaşantımdaki insanlardan ya da yaşamın ta kendisinden sakınmamaya , eksik bırakmamaya  %100 kararlı olan ben hep gülümsüyorum.

İhtiyacı olan alsın diye...kendi cemrelerimi saçıyorum.

Mine Söğüt - Deli Kadın Hikayeleri

Je ne veux pas travailler

Je ne veux pas déjeuner

Je veux seulement oublier

Çalışmak istemiyorum

Kahvaltı da etmek istemiyorum

Sadece unutmak istiyorum

Mine Söğüt'ün "Deli Kadın Hikayeleri"nde bununla başladım kitabın içine girmeye. Alıntılarımın baş köşesine oturttum şarkının sözlerini. Garip bir dili varmış Mine Söğüt'ün, kapılırsanız sizi alıp giden,  inanmayı-dinlemeyi size bırakmayan. Kitabı resimleyen her kimse bir ara deli olmalı. O resimler öyle yetenekle filan çizilir resimler değildi.

Her öyküde deli edilen kadınlar vardı. Her deli olanda kendinizden azıcık da olsa bişi buluyor olmanız da ürkütücüydü. Delirmesin de ne yapsındı kadınlar : onlar anneydi, onlar insandı;onlar sevmeyi bilen ve bu yüzden çok incinendi.

-Peki en son kiminle konuştuğunuzu bilebilir misiniz?

-Bir erkekle

-Ne konuşmuşlar?

-Şiirden bahsetmişler.

-Sadece geceleri sokağa çıkıyormuş diyorlar. Anlayabildiniz mi neden?evin bulunduğu yer geceleri hiç tekin değilken...

Onun için asıl tekin olmayan gündüzler. Çıplak gözle görünebileceği haller.

-Çirkin ya da sakat mıymış? Görünmesini istemediği bir hali mi varmış?

-Hayır, sadece üzgünmüş...çok üzgün.

Kitaptan epitopu alıp kaydettiğim3 yer var biri de bu. 

Anladım çünkü ben onu.

Anlamayanı tanıdım, anlatanı sevdim, yaşayanı da anladım.

Kitaptan son kaydettiğim cümle şu:

"Adalet herkesin paylaştığı bir sorumluluktur"

Bu,ilmi bilimi eğitimi neşeyle yok edip adaletin terazisini bozanlara olduğu kadar buna sessiz kalan herkese gelsin.

Geçmedi kızgınlığım.

Mine Söğüt, mutlaka bir kitabını daha okuyacağım  ama araya başka kitaplar sokumam gereken bir yazar. Onu sevdim, çok sevdim. İnandığım bir dostumu dinler gibi okudum.

Yazının başında alıntısını yaptığım şarkıyı da merak edip dinledim. Kitaba da yazara da bana da yaraşır :-)))

Je ne veux pas travailler 
Çalışmak istemiyorum

Je ne veux pas déjeuner 
Kahvaltı da etmek istemiyorum

Je veux seulement oublier 
Sadece unutmak

Et puis je fume 
Ve üstüne bir sigara tüttürmek istiyorum
Déjà j’ai connu le parfum de l’amour 
Aşk parfümünü tanımıştım bir ara

Un millions de roses 
Milyonlarca gül bir araya gelse

N’embaumeraient pas autant 
Bu kadar kokamazdı herhalde

Maintenant une seule fleur Dans mes entourages 
Şimdi etrafımdaki tek bir çiçek bile

Me rend malade 
Beni hasta ediyor…
Je ne suis pas fière de ça 
İnancım yok sana

Vie qui veut me tuer 
Beni öldürmek isteyen hayat

C’est magnifique 
Muhteşemdir

Etre sympathique 
Sempatik olmak

Mais je ne le connais jamais 
Ben hiç olamadım.

Kabil'in Gizli Kızları- Jenny Nordberg

Maaşımı aldığım gün kendime hediye aldım bu kitabı. Kadıköy rıhtımda,bankamatiğin hemen yanında Yapı Kredi Yayınları mağazası olması benim açımdan gerçekten Allah'ın bir lütfu. Hemen yan sokakta 50 metre ilerisinde İş Bankası Yayınları mağazası olmasından bahsetmiyorum bile. Kadıköy benim cennetim.

Yapı Kredi Yayınları mağazasına girdiğimde önce kimsenin beni görmemesine dikkat ederek derin bir nefes alıyorum. Kitap kokusunun ciğerime nüfuz ettirip depolamaya çalışıyorum. Gerçekten haz aldığım anlar bunlar. Kitapların dost, sıcak kokusu var  ve bana göre benzersiz olan bu güzel kokuyu içime çekmek gayet normal ama yine de beni gören birinin paniğe kapılma ihtimali var. Bu yüzden toplumda yaşamaya niyetli ve edepli kaçamaklıkta derin nefesler bunlar.

Kitap beklediğim kadar ilginç. Yazar gitmiş, orada yaşamış,olaya Afganistan meselesi değil kadın hakları meselesi değil çok daha geniş ve büyük bir pencereden bakarak içselleştirmiş. Medeni ülkeden gelip "Aman Allah'ımdı bu inanılmaz" diyengillerden  olmamış, dert edinmiş kendine. Sağlam ve dengeli bir empati kurmuş. Yazarı acaip takdir ettim.

Afganistan'da kadına ait "hayır"lar silsilesi o kadar geniş ki  okumak acı veriyor. Erkek çocuk toplumda bir seviye öncelik tanıdığından, erkek çocuğunyokluğu ayıp sayıldığından  ardarda doğumlar, çok eşlilik az gelmiş gibi  küçük kız çocukları  bir çeşit büyü varsayılarak erkek çocuklara dönüştürülüyor.

İkiz kızkardeşleri ile bir bacha posh yani erkekleştirilen kız çocuğu

 Erkek gibi giydirilip erkekmiş gibi davranılıyor. Bu, özgürlüğe atılan adımı ve verilen değeri kaybetmemek adına bu çocuklar kadınlığı  bütün benlikleri ile o kadar şiddetli reddediyorlar ki göğüsleri geç çıkıyor, geç regli oluyorlar. Sonra yaşları evliliğe yaklaştığında yani regli olduklarında paaat diye süslü bir elbise giydiriliyor ve kadın olmaları isteniliyor. kendini erkek hisseden  insan gerdek gecesi kadına dönüşüyor.

Facia travmalar olmalı yaşananlar.

Kadının tek başına sokağa çıkma hakkı yok. Yanında erkek olması lazım. Boşanması evlenmesi bir erkek aracılığı ile oluyor. Boşanırsa çocukları dahil tüm haklarını kaybediyor. Dayak serbest. hukuk yok. Satılıyorlar. Eğitim yok. Hayaller yok. Aşk kötü kadınlara at bir ihtimal. Bir burkanın kafesinde dünyaya ait ne yaşanırsa...

Kitapta anlatılan Afgan milletvekili Azita

Azita bir milletvekili kadın. Kitapta Azita'nın eğitimli babasının  neden kızını  zırcahil amcaoğluna verdiği, Azita'nın ikinci eş olarak yaşadıkları,mücadelesi anlatılıyor diğer bir kaç gerçek öykü ile birlikte. Merak ettim baktım Azita nasıl bir kadın diye.  Bugüne ait şikayet ettiğim herşeyden utandım kitabı okurken ve yarına ait korkularım perçinleşti, vazgeçmeme -Atatürk ilke ve inkılaplarına sahip çıkma kararlılığım dağları aştı.

Uluslararası yardım ve müdahalelerin neden ters teptiği, Amerika'nın sevecenliğinin sonuçları, Rusların getirdiği eğitim ve bilincin kalıntılarının etkileri...

Kitabın sonunda öykülerine ve mücadelelerine değindiği tüm o insanların ne olduğu yazıyor. Azita ne oldu Zehra,Şükriye,Nader vs ne oldu.

Kitabı dikkatle ve ibretle okudum ve sordum :peki biz ne olacağız?!